Hang Đầu Gỗ và những bí mật nghìn năm giữa Hạ Long

Hang Đầu Gỗ nằm giữa muôn trùng sóng nước Hạ Long, như một đoạn nhạc trầm ngân nga giữa bản hòa ca kỳ vĩ của trời và biển. Cái tên tưởng chừng khô khan ấy lại ẩn chứa cả một vũ trụ huyền hoặc, nơi mỗi giọt nước nhỏ xuống vách đá đều như khơi dậy tiếng gọi từ quá khứ xa xăm. Không ồn ào như những điểm đến đã mòn gót du khách, nơi này vẫn giữ cho mình vẻ nguyên sơ của một kỳ quan chưa đánh mất giấc mơ.

Khi thuyền rẽ sóng qua những đảo đá lô xô như đàn cá hóa thạch giữa đại dương xanh ngọc, một khoảng tối vòm lên phía trước. Hang Đầu Gỗ hiện ra với cửa hang rộng lớn như cánh cổng khổng lồ mở vào một thế giới khác. Gió luồn qua những kẽ đá ẩm mùi rêu mục, mang theo hương vị ngai ngái của thời gian và âm vọng mơ hồ như lời thì thầm từ lòng đất. Dưới ánh sáng hắt qua từ cửa hang, hàng trăm nhũ đá xếp tầng như những vũ công đang nghiêng mình chờ đợi thời khắc cất bước. Có khối đá tròn đầy như quả chuông cổ, chỉ cần chạm nhẹ là âm thanh lan đi thành từng đợt sóng. Có khối gồ ghề như lưng rùa bạc phếch vết rêu phong, nằm lặng như đang mộng du giữa một chiều cổ tích.

Hang chia làm ba ngăn, mỗi ngăn là một thế giới. Ngăn đầu tiên sáng bừng ánh nắng, nơi thiên nhiên vẽ nên những hình thù kỳ lạ từ đá: một đôi gà chọi đá, một con sư tử đang gầm, một chú trăn đang cuộn mình ngủ đông. Ánh sáng và bóng tối đan nhau như tranh thủy mặc, khiến từng khối nhũ trở nên sống động như có linh hồn. Lách qua khe đá nhỏ, bước vào ngăn thứ hai, ánh sáng mờ hơn, không gian bỗng lặng đi như có ai rút hết âm thanh. Nơi đây, từng cụm đá mọc lên như những ngọn tháp phủ sương, như những cột đền chưa có tên, lặng lẽ gìn giữ điều thiêng liêng. Và rồi, ngăn cuối cùng mở ra một vòm hang cao lớn như mái vòm của một nhà thờ cổ, nơi ánh sáng mỏng như tơ len lỏi qua từng khe đá, soi lên một giếng nước trong veo nằm ẩn giữa lòng hang. Mặt giếng không gợn sóng, như một chiếc gương soi ngược lại lịch sử vạn năm.

Người xưa kể lại rằng, trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên thế kỷ mười ba, Trần Hưng Đạo từng chọn nơi này làm kho giấu cọc gỗ lim. Những mẩu gỗ còn sót lại được cho là đã bị thời gian bào mòn nhưng vẫn còn đâu đó vết tích như chứng nhân trầm mặc. Cái tên Hang Giấu Gỗ dần biến âm thành Đầu Gỗ, mang theo cả khí phách dân tộc và dấu ấn lịch sử không thể xóa nhòa. Lại có truyền thuyết khác, rằng ở cửa hang có hòn đảo giống như một khúc gỗ lớn bị đục thủng hai đầu để buộc neo tàu, nên dân chài gọi là Đảo Đầu Gỗ. Dù là cách lý giải nào thì mỗi tên gọi đều như một lớp da mới phủ lên thân hang già cỗi, khiến câu chuyện càng thêm lớp lang, càng thêm hấp dẫn như một cuốn sách chưa bao giờ viết xong.

Thế giới từng biết đến Hang Đầu Gỗ từ rất sớm. Năm một nghìn chín trăm mười bảy, vua Khải Định cùng Toàn quyền Đông Dương khi đến thăm đã cho khắc trên vách đá hai dòng thơ cổ ca ngợi cảnh sắc nơi này. Hơn hai mươi năm sau, một tạp chí của Pháp đã gọi nơi đây là động của các kỳ quan, xếp nó vào danh sách những hang động đẹp nhất phương Đông. Và có lẽ ít người hay rằng, năm một nghìn chín trăm sáu mươi hai, trong một chuyến vãn cảnh trên vịnh, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng ghé qua hang và dừng lại khá lâu bên giếng nước ngầm, khoảnh khắc thiêng liêng giờ đã thành huyền thoại giữa đá và lòng người.

Điều đặc biệt ở Hang Đầu Gỗ là hệ sinh thái trong lòng hang hoàn toàn khác biệt. Không như nhiều hang động khác vốn khô ráo và trơn bóng, nơi này nhờ độ ẩm lý tưởng và ánh sáng thiên nhiên chiếu rọi từ nhiều hướng nên cây rừng vẫn mọc xanh rì ngay bên vách đá. Rêu dày phủ lên từng bậc đá cổ, những chùm dương xỉ đung đưa khe khẽ theo gió, những thân cây nhỏ trồi lên từ kẽ đá, tất cả như một khu vườn treo ẩn trong lòng vịnh. Cảm giác đứng giữa đá lạnh mà xung quanh vẫn tràn đầy sức sống khiến nơi đây vừa bí ẩn vừa gần gũi như một tiểu hành tinh có thật trong truyện cổ tích.

Từ thành phố Hạ Long, hành trình đến Hang Đầu Gỗ giống như một chuyến đi vào giấc mơ. Chỉ cần vượt qua quãng đường khoảng mười ba cây số đến bến tàu Tuần Châu, rồi từ đó chọn tuyến du thuyền theo lộ trình vịnh cổ điển là có thể cập bến. Những ai đi vào buổi sớm sẽ được chiêm ngưỡng ánh nắng đầu ngày len qua cửa hang, còn người ghé vào buổi chiều muộn sẽ bắt gặp khoảnh khắc hang chuyển sang sắc tím lam đầy mê hoặc. Mỗi thời khắc trong ngày đều đem lại một diện mạo khác nhau, không trùng lặp, không dễ quên.

Mùa hè từ tháng tư đến tháng tám là khoảng thời gian đẹp nhất để cảm nhận vẻ rực rỡ và lấp lánh của Hang Đầu Gỗ. Nhưng vào những ngày mưa tháng mười, khi sương mờ phủ lên từng lớp nhũ đá, không gian trở nên mờ ảo như một khúc nhạc không lời. Đó là lúc âm thanh trong hang rõ ràng đến mức có thể nghe được từng giọt nước nhỏ xuống nền đá và tiếng dơi vỗ cánh trong bóng tối. Mỗi bước chân vang lên đều như đánh thức lịch sử, khiến người ta khẽ chùng lại, sợ phá vỡ sự tĩnh lặng linh thiêng ấy.

Một điều hiếm ai từng được chứng kiến là vào những dịp đặc biệt, người ta từng tổ chức những buổi biểu diễn âm nhạc cổ điển ngay trong lòng hang. Không cần micro, không cần sân khấu, chỉ cần một cây violin hoặc một tiếng sáo, âm thanh vang lên sẽ lập tức được phản hồi từ vòm đá phía trên, tạo thành những gợn âm bay bổng như từ cõi mộng. Khán giả ngồi trên các bậc đá rêu phong, ánh sáng mờ lan qua từng nhũ đá lung linh như ánh nến cổ. Đó không còn là buổi hòa nhạc, mà là một cuộc trò chuyện giữa âm nhạc và thiên nhiên.

Khi rời hang, ánh sáng bên ngoài có thể làm chói mắt, như thể vừa bước ra khỏi một thế giới khác. Mặt vịnh lặng như tờ, phản chiếu bóng thuyền như dải lụa buông lơi giữa trời nước. Thoáng chốc, cảm giác như mọi điều kỳ diệu vừa trải qua chỉ là một giấc mơ. Nhưng trên từng vệt sóng loang ra phía sau, vẫn còn đọng lại thứ gì đó rất thật, rất sâu, như tiếng vọng của thời gian chưa chịu yên giấc.