Cách lựa chọn tour trekking theo cấp độ khó sao cho phù hợp và an toàn

Giữa làn sóng du lịch chậm và xu hướng tìm về thiên nhiên, trekking không còn là cụm từ xa lạ với giới trẻ. Nhưng để có một hành trình đúng nghĩa và không trở thành thử thách ngoài tầm kiểm soát, việc lựa chọn tour trekking phù hợp với thể lực và kinh nghiệm là điều sống còn. Chọn sai cấp độ không chỉ khiến chuyến đi trở nên mệt mỏi mà còn tiềm ẩn những rủi ro về sức khỏe và an toàn. Đó là lý do mỗi bước chuẩn bị cần dựa trên hiểu biết thực tế, không chạy theo trào lưu mà bỏ qua khả năng bản thân.

Nhiều người từng chia sẻ rằng họ từng “vỡ mộng” chỉ sau vài giờ leo núi vì không ngờ độ dốc lại khắc nghiệt đến vậy. Ngược lại, có người cảm thấy lãng phí thời gian khi chọn tour quá dễ khiến hành trình thiếu thử thách. Lý do là vì không nắm được cấp độ khó trong trekking và cách đánh giá chúng phù hợp với khả năng cá nhân.

Hiểu một cách thực tế, độ khó trong trekking không chỉ nằm ở chiều dài đường đi. Cùng một quãng đường mười cây số nhưng có tuyến gần như bằng phẳng qua cánh rừng nguyên sinh mát mẻ, lại có tuyến phải vượt qua vách đá, lội suối, hoặc đi liên tục trong điều kiện thiếu oxy. Có ba yếu tố chính tạo nên cấp độ khó: địa hình, thời tiết và thời lượng di chuyển. Nhưng điểm mấu chốt vẫn là thể lực và tinh thần của người tham gia.

Ở các tour phổ biến hiện nay, người tổ chức thường chia cấp độ trekking theo ba mức chính: nhẹ nhàng cho người mới bắt đầu, trung bình cho người đã quen di chuyển đường dài, và khó dành cho người có kinh nghiệm chinh phục địa hình hiểm trở. Tuy nhiên, cách phân loại này khá cảm tính nếu không có thông số cụ thể. Vì vậy, trước khi đăng ký bất kỳ tour nào, cần chủ động hỏi rõ về tổng chiều dài hành trình, tổng độ cao cần leo, điều kiện thời tiết dự kiến và số giờ đi bộ mỗi ngày.

Một mẹo đơn giản để tự ước lượng cấp độ tour là dựa vào tổng thời gian di chuyển liên tục trong ngày. Nếu đi dưới 4 tiếng, địa hình chủ yếu là đường mòn, độ dốc thấp thì được xem là dễ. Từ 5 đến 7 tiếng với những đoạn leo lên xuống xen kẽ là mức trung bình. Trên 8 tiếng, kèm theo yếu tố phải tự mang vác đồ đạc, băng rừng, vượt dốc cao hay qua đêm trong điều kiện thiếu tiện nghi là mức khó. Riêng các tour trekking từ 3 ngày trở lên với chặng đường trên 30 km, cần kỹ năng sinh tồn hoặc kỹ năng leo núi là mức rất khó, chỉ phù hợp với người đã được rèn luyện.

Nhưng chọn tour trekking không chỉ là chọn độ khó cho hợp sức mà còn phải chọn đúng kiểu trải nghiệm mà người tham gia tìm kiếm. Có người thích đi ngắn nhưng nhiều cảnh đẹp, thích dừng lại chụp ảnh, thưởng ngoạn. Có người lại ưa chinh phục, càng khó càng kích thích. Vì vậy, nếu không xác định rõ mình đi vì điều gì, rất dễ rơi vào tình trạng chán nản hoặc hụt hẫng giữa hành trình.

Một trường hợp cụ thể là một nhóm bạn trẻ đăng ký tour trekking dài hai ngày một đêm qua rừng nguyên sinh. Tưởng như đơn giản vì chỉ dài khoảng 15 cây số mỗi chiều, nhưng họ đã phải dừng giữa chừng vì không lường trước việc phải vượt qua bốn lần lội suối, đường trơn trượt sau mưa và phải mang theo túi ngủ, lều dã chiến. Họ không biết rằng đó là loại tour được đánh giá trung cấp cao, đòi hỏi kinh nghiệm cơ bản và khả năng chịu mỏi kéo dài.

Một mẹo ít ai để ý là hãy xem ảnh thực tế từ các đoàn đã đi trước, đặc biệt là ảnh không chỉnh sửa, để có cảm nhận rõ ràng hơn về địa hình. Ảnh nhìn thoáng qua có thể đẹp nhưng không thể hiện được độ trơn, độ dốc hay điều kiện bùn đất sau mưa. Ngoài ra, cần hỏi rõ các thông tin như: có porter hỗ trợ không, có cần tự mang nước và lều không, có điểm cắm trại chính thức không hay phải dựng trại rừng dã chiến.

Một số dấu hiệu cho thấy tour đó quá sức với người mới bao gồm: có yêu cầu kỹ năng định hướng bằng bản đồ, không có sóng điện thoại, phải mang vật dụng nặng trên 10kg suốt hành trình, đi hơn 10 tiếng mỗi ngày hoặc phải vượt đèo cao trên 1000m. Nếu tour nào có nhiều yếu tố trên thì nên cân nhắc kỹ trước khi đăng ký, đặc biệt là nếu chưa từng trải qua các hành trình tương tự.

Với người mới, không nên quá vội tham gia các tour nhiều ngày. Bắt đầu bằng các chuyến đi một ngày để cảm nhận sự thay đổi của cơ thể khi leo dốc, mang balo nặng hoặc đi bộ liên tục trong điều kiện nắng gắt. Một mẹo nhỏ là nên luyện đi bộ mỗi ngày khoảng 5 đến 7 km trong 2 tuần trước chuyến đi để làm quen sức bền. Nếu có thể kết hợp đi bộ mang balo khoảng 5kg thì càng tốt.

Tuy không có quy chuẩn chung chính thức về phân loại độ khó trekking tại Việt Nam, nhưng từ kinh nghiệm thực tế của nhiều người đi trước, có thể hình dung ba mức phổ biến như sau. Mức dễ là các tour dưới 10 km, địa hình tương đối bằng phẳng, có người hướng dẫn theo sát. Mức trung bình là các tour 10–20 km có nhiều đoạn lên xuống, cần có thể lực và mang theo đồ dùng cơ bản. Mức khó là trên 20 km, kéo dài 2–3 ngày, cần kỹ năng và sự chủ động cao trong điều kiện không có điện thoại hay dịch vụ hỗ trợ.

Một điều đáng chú ý là không nên lựa chọn tour theo cảm hứng hoặc theo bạn bè mà không đánh giá khả năng cá nhân. Một nhóm bạn cùng độ tuổi chưa chắc đã cùng thể lực. Có người tập thể thao đều đặn, có người ngồi văn phòng cả tuần không vận động. Sự chênh lệch thể lực là nguyên nhân dẫn đến đuối sức hoặc làm ảnh hưởng tinh thần cả nhóm.

Một yếu tố khác ít người nghĩ đến là chiều cao và thể trạng. Người có đôi chân ngắn sẽ tiêu tốn sức hơn khi leo dốc so với người có sải chân dài. Người có tiền sử huyết áp thấp dễ gặp tình trạng mệt đột ngột khi lên cao. Do đó, cần khai báo sức khỏe kỹ càng với đơn vị tổ chức để họ tư vấn chính xác. Không nên giấu bệnh chỉ vì sợ bị từ chối tham gia.

Ngoài ra, trước khi khởi hành nên kiểm tra kỹ lộ trình và thời tiết. Nếu trời có mưa liên tục trong nhiều ngày, một tour dễ cũng có thể trở thành hành trình cực khó do đường trơn trượt và tầm nhìn hạn chế. Mẹo nhỏ là luôn mang theo một gậy leo núi chống trượt, bọc balo chống nước và chia đồ dùng thành từng túi nhỏ để dễ thao tác trong điều kiện ẩm ướt.

Chọn đúng tour trekking là chọn đúng nhịp cho hành trình chạm đến thiên nhiên một cách an toàn và hứng khởi. Không nhất thiết phải đi tour khó mới là đáng giá, cũng không cần phải tránh những cung đường thử thách nếu đủ chuẩn bị. Quan trọng nhất là hiểu rõ giới hạn của mình, tôn trọng thiên nhiên và chọn lộ trình phù hợp để mỗi bước chân không trở thành gánh nặng mà là trải nghiệm đáng nhớ.

Khi chọn tour trekking đúng mức, người đi không chỉ giảm nguy cơ chấn thương mà còn có thể tận hưởng trọn vẹn vẻ đẹp của những con đường ít dấu chân người. Đó mới là điều làm nên sự đặc biệt của trekking, nơi mỗi con dốc không còn là trở ngại, mà là khoảnh khắc vượt giới hạn chính mình.