Mỹ trục xuất Du khách khiến cả thế giới dè chừng

Dưới áp lực từ các chính sách kiểm soát nhập cư ngày càng chặt chẽ và tâm lý e ngại lan rộng trong cộng đồng du khách quốc tế, ngành du lịch Hoa Kỳ đang phải đối mặt với một trong những cuộc khủng hoảng uy tín nghiêm trọng nhất kể từ sau đại dịch. Từ New York đến Los Angeles, từ các hãng lữ hành đến các dịch vụ lưu trú, toàn bộ chuỗi giá trị du lịch đang chứng kiến sự suy giảm đáng lo ngại về lượng khách quốc tế, đặc biệt là từ các thị trường quan trọng ở châu Á, châu Âu và châu Mỹ Latinh. Trong khi đó, các điểm đến thay thế như Canada, Nhật Bản, Hàn Quốc hay Việt Nam lại tận dụng cơ hội để gia tăng sức hút bằng chính sách visa cởi mở, quy trình nhập cảnh thuận lợi và chiến dịch truyền thông nhất quán. Dưới góc nhìn phân tích chính luận, bài viết này bóc tách toàn diện nguyên nhân, hệ quả và xu hướng, đồng thời đưa ra định hướng chính sách từ cả phía chính phủ và du khách.

Dữ liệu từ Tourism Economics công bố ngày 10/06/2025 cho thấy lượng du khách quốc tế đến Mỹ dự kiến giảm tới 9,4% so với năm 2024, tương đương mất khoảng 6 triệu lượt khách. Riêng thành phố New York đã phải điều chỉnh dự báo giảm 17% khách quốc tế trong năm 2025, tương đương hơn 2 triệu lượt khách bị thiếu hụt, dẫn đến thiệt hại hàng tỷ USD trong ngành khách sạn, nhà hàng, bán lẻ và dịch vụ giải trí. Điều đáng lo ngại là mức giảm này xảy ra trong bối cảnh ngành du lịch toàn cầu đang phục hồi mạnh sau đại dịch và các điểm đến khác lại tăng trưởng vượt bậc.

Theo phân tích từ Hội đồng Du lịch & Lữ hành Thế giới (WTTC), du khách quốc tế chỉ chiếm khoảng 20% tổng lượng khách du lịch đến Mỹ, nhưng lại đóng góp đến hơn 50% tổng chi tiêu. Do đó, bất kỳ sự thay đổi nào từ nhóm khách này đều tác động trực tiếp và sâu rộng đến doanh thu của toàn ngành. Hệ quả hiện hữu không chỉ là những con số trên báo cáo mà còn là hàng trăm nghìn việc làm bị ảnh hưởng, từ hướng dẫn viên, lái xe, nhân viên khách sạn đến chuỗi cung ứng thực phẩm, vận chuyển và dịch vụ phụ trợ.

Nguồn cơn của cuộc khủng hoảng này nằm ở sự gia tăng mức độ phức tạp và thiếu minh bạch trong chính sách nhập cảnh của Mỹ. Trong hơn một năm qua, liên tiếp xuất hiện các vụ việc du khách bị từ chối nhập cảnh, giữ lại để thẩm vấn hoặc thậm chí bị trục xuất mà không được giải thích rõ lý do. Cộng đồng du lịch trực tuyến, đặc biệt trên các nền tảng như Reddit, TripAdvisor, Facebook Group, đã ghi nhận hàng trăm phản hồi từ người từng trải, mô tả trải nghiệm bị giữ hộ chiếu, khám xét điện thoại, hỏi cung kéo dài, thậm chí bị giam trong phòng kín hàng giờ tại các cửa khẩu như JFK, LAX hoặc SFO. Một số người cho biết họ bị cấm nhập cảnh trở lại trong vòng 5 năm mà không được cung cấp văn bản chính thức nào từ phía cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới (CBP).

Đáng chú ý, báo cáo từ Hiệp hội Lữ hành Quốc tế cho biết tỷ lệ từ chối nhập cảnh đối với du khách có thị thực hợp lệ vào Mỹ tăng gần 22% trong quý I/2025 so với cùng kỳ năm trước. Ngay cả các thị trường truyền thống như Đức, Hàn Quốc, Canada cũng ghi nhận trường hợp bị hoãn hoặc huỷ visa vì lý do an ninh không được công khai. Nhiều du khách LGBTQ+ cũng tỏ ra lo ngại khi quy trình xét duyệt visa yêu cầu khớp giữa giới tính pháp lý và biểu hiện bên ngoài, gây căng thẳng không cần thiết và vi phạm quyền riêng tư.

Chính sách nhập cư của chính quyền hiện tại tại Mỹ, đặc biệt là từ sau khi ban hành một số lệnh siết chặt trong đầu năm 2025, đã tạo nên hiệu ứng domino trong tâm lý người đi du lịch. Việc gia tăng yêu cầu phỏng vấn, phí visa cao, thời gian xét duyệt kéo dài và thiếu hướng dẫn rõ ràng là những yếu tố góp phần làm giảm động lực du lịch đến Mỹ. Ngành công nghiệp không khói tại đây vốn dĩ phụ thuộc mạnh vào cảm nhận "chào đón" từ hệ thống biên giới, nhưng thực tế hiện nay lại ngược lại: du khách đang cảm thấy không được chào đón.

Hệ quả là làn sóng dịch chuyển điểm đến. Các hãng lữ hành tại Pháp, Đức, Nhật Bản và cả Việt Nam đang chủ động thay đổi tuyến tour, tập trung vào những quốc gia có quy trình thị thực minh bạch, ít rủi ro và thân thiện hơn. Canada trở thành lựa chọn thay thế phổ biến cho những người muốn khám phá Bắc Mỹ mà không phải trải qua những rủi ro nhập cảnh. Nhật Bản và Hàn Quốc cũng ghi nhận lượng khách quốc tế tăng mạnh nhờ chính sách e‑visa và hỗ trợ song ngữ tại cửa khẩu. Các hãng du lịch trực tuyến lớn như Expedia, Booking và Agoda đồng loạt phản ánh lượng tìm kiếm tour đến Mỹ giảm 18% so với cùng kỳ năm trước, trong khi các điểm đến như Úc, Thái Lan, Việt Nam lại tăng trưởng trung bình từ 12% đến 22%.

Trong khi Mỹ đối diện khủng hoảng, Việt Nam đang nổi lên như một minh chứng về chiến lược visa hiệu quả. Theo Tổng cục Du lịch Việt Nam, chỉ trong 5 tháng đầu năm 2025, Việt Nam đã đón hơn 9,2 triệu lượt khách quốc tế, tăng 21,3% so với cùng kỳ. Đáng chú ý, tỷ lệ khách quay trở lại đạt hơn 65% – cho thấy sức hấp dẫn không chỉ đến từ chi phí rẻ hay thiên nhiên đẹp, mà còn từ trải nghiệm suôn sẻ và thuận lợi từ sân bay đến điểm lưu trú. Việt Nam hiện miễn visa cho công dân 13 nước và mở rộng chương trình e‑visa cho hơn 80 quốc gia với thời hạn lên tới 90 ngày. Đây là một trong những chính sách thị thực cởi mở nhất khu vực Đông Nam Á và được cộng đồng du lịch quốc tế đánh giá cao về tính minh bạch, hiệu quả và thân thiện.

Thành công của Việt Nam còn đến từ việc kết hợp linh hoạt giữa chính sách và truyền thông. Hình ảnh “Việt Nam dễ đến, dễ ở” được quảng bá trên hàng loạt nền tảng quốc tế, từ chiến dịch truyền thông số trên YouTube, Instagram, đến việc tham gia các hội chợ du lịch toàn cầu như ITB Berlin, WTM London. Quan trọng hơn cả là sự nhất quán trong thông điệp: Việt Nam chào đón du khách, không phân biệt quốc tịch, màu da, giới tính hay tôn giáo.

So sánh này cho thấy yếu tố “thủ tục” không chỉ là vấn đề hành chính mà là một phần cấu trúc thương hiệu quốc gia trong ngành du lịch. Một chính sách visa linh hoạt, rõ ràng, thân thiện có thể trở thành đòn bẩy thúc đẩy tăng trưởng mạnh mẽ, trong khi một quy trình nhập cảnh bất ổn có thể kéo theo hệ luỵ toàn ngành, bao gồm thất thoát doanh thu, suy giảm việc làm và đánh mất uy tín quốc tế.

Để Mỹ có thể phục hồi, trước tiên cần thực hiện một loạt điều chỉnh ở cấp liên bang, bao gồm tái thiết lập quy trình nhập cảnh theo hướng minh bạch, có hướng dẫn cụ thể và hệ thống phản hồi trực tuyến cho các trường hợp khiếu nại. Ngoài ra, cần đầu tư đào tạo nhân viên hải quan về giao tiếp văn hóa và xử lý sự cố nhạy cảm. Việc kết hợp công nghệ vào kiểm soát biên giới như nhận diện sinh trắc học, theo dõi hồ sơ du lịch đáng tin cậy và cung cấp hỗ trợ trực tuyến trước khi nhập cảnh sẽ góp phần giảm áp lực tại sân bay và tăng niềm tin từ phía du khách.

Đối với Việt Nam, giai đoạn hiện tại là cơ hội chiến lược để củng cố vị trí và mở rộng thị phần trong ngành du lịch quốc tế. Bên cạnh việc duy trì chính sách thị thực thuận lợi, cần tập trung nâng cấp hạ tầng, tăng cường chất lượng dịch vụ, thúc đẩy đào tạo nhân lực và phát triển các sản phẩm du lịch có giá trị gia tăng cao như wellness, nông nghiệp trải nghiệm, du lịch MICE, du lịch đường sông. Quan trọng không kém là duy trì niềm tin từ cộng đồng du khách quốc tế thông qua sự nhất quán trong quy trình, minh bạch trong chính sách và phản hồi nhanh trong khủng hoảng.

Bức tranh tương phản giữa Mỹ và Việt Nam trong giai đoạn 2024–2025 không chỉ là bài học về du lịch, mà còn là minh chứng cho vai trò của chính sách trong việc điều hướng dòng người, dòng tiền và dòng niềm tin toàn cầu. Trong một thế giới hậu đại dịch, nơi du lịch không còn chỉ là sự di chuyển mà là biểu hiện của tự do, quyền lựa chọn và cảm nhận cá nhân, thì việc tạo ra một hệ sinh thái du lịch an toàn, thân thiện, minh bạch và đáng tin cậy sẽ là lợi thế cạnh tranh bền vững cho bất kỳ quốc gia nào. Việt Nam đang đi đúng hướng. Mỹ cần cân nhắc lại.