Kinh nghiệm du lịch Chợ phiên Bắc Hà lần đầu không bỡ ngỡ

Chợ phiên Bắc Hà là một trong những phiên chợ vùng cao nổi tiếng nhất miền Bắc, diễn ra vào sáng chủ nhật hàng tuần tại thị trấn Bắc Hà, tỉnh Lào Cai. Đây không chỉ là nơi buôn bán của đồng bào Mông, Dao, Tày, Phù Lá mà còn là điểm đến giàu bản sắc văn hóa, thu hút du khách trong và ngoài nước. Để có một chuyến đi trọn vẹn và đúng chất địa phương, cần nắm rõ các phương án di chuyển, lựa chọn lưu trú, đặc sản nên thử và các mẹo nhỏ mà không phải ai cũng chia sẻ.

Từ Hà Nội đến Bắc Hà có ba lựa chọn chính. Nếu đi tàu, nên chọn chuyến đêm Hà Nội đến Lào Cai, sau đó đi tiếp bằng xe bus hoặc taxi khoảng 80 km. Tổng thời gian khoảng 9 tiếng, giá vé tàu nằm từ 300.000 đồng và xe bus từ 70.000 đồng. Cách nhanh hơn là đặt limousine chạy thẳng Hà Nội đến Bắc Hà vào tối thứ bảy, đến nơi vào sáng sớm chủ nhật, giá khoảng 350.000 đồng một lượt. Với nhóm nhỏ, thuê xe riêng từ Lào Cai lên Bắc Hà là phương án linh hoạt, nhưng cần tài xế quen đường đèo vì sương dày và dốc nhiều khúc cua gắt.

Chợ bắt đầu từ khoảng 6 giờ sáng và đông nhất vào tầm 8 đến 10 giờ. Nơi đây có đầy đủ đặc sản vùng cao như rượu ngô, thảo quả, mật ong, các loại thịt hun khói, mèn mén, bánh tam giác mạch và nhiều loại rau rừng. Đáng chú ý nhất là khu chợ trâu và khu hàng thổ cẩm, nơi phản ánh rõ nét văn hóa buôn bán truyền thống của người dân tộc. Nên mang theo tiền mặt mệnh giá nhỏ, vì rất ít nơi chấp nhận chuyển khoản hoặc thanh toán điện tử. Một số gian hàng có dán giá sẵn, nhưng với hàng thổ cẩm hoặc đồ thủ công, có thể hỏi giá nhẹ nhàng, tránh trả giá quá thấp vì phần lớn là sản phẩm làm thủ công.

Ẩm thực tại chợ phiên Bắc Hà mang đậm hương vị vùng cao, đơn giản nhưng đặc trưng. Thắng cố là món ăn nổi tiếng nhất, nấu từ thịt và nội tạng ngựa với gia vị rừng. Dù không dễ ăn với người mới, đây vẫn là trải nghiệm nên thử ít nhất một lần. Ngoài ra, phở chua Bắc Hà có vị chua dịu đặc trưng từ dấm lá, ăn cùng rau sống, thịt luộc và đậu phộng. Món này hợp khẩu vị nhiều người hơn và có mặt ở hầu hết các hàng ăn trong khu vực chợ. Muốn ăn ngon, nên chọn quán có nhiều người địa phương ghé vào, thay vì nhìn vào bảng hiệu.

Về lưu trú, thị trấn Bắc Hà có nhiều homestay và khách sạn tầm trung. Homestay như Nậm Khánh, Chô Family hay Bắc Hà Ecohost mang lại trải nghiệm gần gũi với người dân bản địa, giá từ 250.000 đồng mỗi đêm, thường bao gồm bữa sáng. Nếu cần tiện nghi hơn, có thể chọn khách sạn như Sao Mai hoặc Bắc Hà View với giá từ 400.000 đến 700.000 đồng. Vào mùa cao điểm như lễ hội hoa mận tháng 3, nên đặt phòng trước ít nhất hai tuần.

Ngoài chợ, có thể kết hợp tham quan dinh thự Hoàng A Tưởng, một công trình cổ đặc sắc với kiến trúc pha trộn giữa Pháp và Á Đông. Nơi đây phù hợp để chụp ảnh và tìm hiểu lịch sử vùng đất. Các bản làng như Na Hối, Lầu Thí Ngài, Thải Giàng Phố cũng là lựa chọn đáng cân nhắc nếu muốn đi sâu vào đời sống dân tộc. Nhiều nơi vẫn còn giữ nghề dệt thổ cẩm, làm giấy dó, trồng lanh và nấu rượu truyền thống.

Với người thích chụp ảnh, khu vực chợ chính vào buổi sáng là nơi có nhiều khoảnh khắc đời thường đáng giá. Những tấm thổ cẩm phơi bên hiên nhà, các cụ bà người Mông ngồi bên nồi thắng cố, trẻ em chạy chơi giữa dòng người đi chợ tạo nên khung hình sống động và chân thực. Tầm 8 giờ sáng, ánh sáng mềm, không gắt và không còn sương, là thời điểm lý tưởng để chụp ảnh. Nếu sử dụng ống kính tiêu cự trung bình, có thể bắt được biểu cảm sinh động mà không cần lại quá gần.

Có vài lưu ý nhỏ giúp chuyến đi suôn sẻ hơn. Thứ nhất, đừng đi chợ quá muộn vì nhiều sạp đóng cửa sau 11 giờ. Thứ hai, không nên mua rượu hay thực phẩm từ người bán rong không rõ nguồn gốc. Nên mua tại các gian hàng có biển hiệu và người dân địa phương đứng mua cùng. Thứ ba, tránh dùng giày trơn hoặc đế mỏng vì khu vực chợ trâu khá lầy và trơn, đặc biệt vào mùa mưa. Thứ tư, nếu muốn mua hàng thổ cẩm thật, hãy để ý đường chỉ khâu, mép vải và họa tiết. Hàng dệt tay có đường nét không đều, sờ vào thấy cứng và chắc hơn hàng công nghiệp.

Thời điểm đẹp nhất để đến Bắc Hà là tháng 3 khi hoa mận nở trắng núi rừng, hoặc cuối thu đầu đông khi trời hanh khô, trời trong và nắng đẹp. Nên tránh các dịp lễ lớn nếu không muốn chen chúc hoặc gặp tình trạng giá phòng tăng cao. Mỗi mùa đến Bắc Hà lại có một sắc thái khác nhau, nhưng phiên chợ sáng chủ nhật luôn là điểm nhấn không thể bỏ lỡ trong hành trình khám phá vùng cao.

Chợ phiên Bắc Hà không phải là nơi để đi cho biết. Đây là nơi nên dành thời gian quan sát, lắng nghe và hiểu thêm về một vùng đất đang thay đổi từng ngày nhưng vẫn giữ nguyên phần hồn bản sắc. Những người từng đến Bắc Hà không chỉ nhớ đến mùi khói bếp, màu váy áo mà còn nhớ đến nhịp sống chậm rãi, chan hòa và chân thành của miền cao trắng sương.