Bảo vệ môi trường không chỉ là khẩu hiệu trên đường phượt

Đi phượt đường dài không chỉ là hành trình khám phá những cung đường đẹp đến ngỡ ngàng, mà còn là cơ hội để sống chậm lại và suy ngẫm về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên. Nhưng có một nghịch lý không thể phủ nhận: càng nhiều người đi phượt, những con đường từng hoang sơ càng lấm tấm dấu chân người. Không ít điểm đến từng là thiên đường giờ đầy rác thải, suối cạn nước vì lều trại dày đặc, rừng mất thú vì lửa trại vô ý. Vậy nên, bảo vệ môi trường khi đi phượt không còn là lựa chọn, mà là trách nhiệm.

Thật ra, không cần làm gì to tát hay vĩ mô. Chỉ cần thay đổi những thói quen nhỏ, mỗi phượt thủ đều có thể góp phần giữ gìn vẻ đẹp nguyên bản của từng nơi đặt chân tới. Và đây không phải là lý thuyết sáo rỗng, mà là những kinh nghiệm thật sự được đúc kết từ nhiều chuyến đi, từ quan sát hành vi người trẻ yêu xê dịch và từ chia sẻ âm thầm trong các cộng đồng du lịch.

Một trong những sai lầm phổ biến nhất chính là sử dụng túi nilon hoặc đồ nhựa dùng một lần để tiện cho việc đựng đồ ăn, nước uống dọc đường. Lý do thường thấy là "vì nhẹ và nhanh". Nhưng nhẹ cho bản thân thì nặng cho thiên nhiên. Có những chiếc chai nước bị bỏ lại giữa rừng cách trung tâm hàng chục cây số, nơi không ai dọn và cũng chẳng có xe rác nào đi qua. Hãy bắt đầu bằng việc thay thế chai nhựa bằng bình nước cá nhân. Có thể chọn loại bình giữ nhiệt để vừa tiết kiệm, vừa hạn chế xả rác. Nhiều người từng chia sẻ rằng chỉ riêng việc mang theo bình nước cá nhân đã giúp họ giảm đến 80% lượng rác nhựa trên mỗi hành trình.

Một thói quen nữa tưởng như vô hại là đốt lửa trại bằng củi khô kiếm ven đường. Thực tế, điều này gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ sinh thái. Khi bóc trụi lớp thực vật bề mặt để nhóm lửa, bạn đã vô tình làm trơ đất, gây xói mòn và gián tiếp hủy hoại lớp mùn quý giá của rừng. Chưa kể, tàn lửa bay vào mùa hanh khô rất dễ gây cháy lan. Nếu muốn có một buổi tối ấm áp và vui vẻ, hãy chọn bếp cồn du lịch hoặc bếp ga mini. Nhỏ gọn, tiện dụng và an toàn hơn rất nhiều.

Có những hành vi rất phổ biến mà ít ai để ý như việc rửa chén bát bằng xà phòng tại suối. Hóa chất từ xà phòng, dù chỉ một lượng nhỏ, cũng đủ để ảnh hưởng tới cả dòng nước dài phía sau. Thay vào đó, có thể dùng tro bếp hoặc các sản phẩm tẩy rửa sinh học chuyên dùng cho dã ngoại. Những món đồ này giờ không hề hiếm, giá cả dễ tiếp cận, lại giúp người đi phượt có trách nhiệm hơn với thiên nhiên.

Không ít người mang theo thực phẩm đóng gói sẵn, ăn xong vứt bao bì dọc đường vì "ngại mang theo rác". Nhưng điều bất tiện đó không thể là lý do chính đáng để thả lại rác giữa thiên nhiên. Một mẹo nhỏ là chuẩn bị sẵn một túi vải đựng rác khô riêng biệt, có khóa kéo hoặc zip để không ám mùi, có thể treo ngoài balo cho thoáng. Nhiều người từng trải nghiệm phương pháp này đều thừa nhận cảm giác được nhìn lại túi rác mình gom suốt chuyến đi mang lại sự thỏa mãn không kém gì check-in đỉnh núi.

Thói quen chụp ảnh sống ảo ở mọi nơi đôi khi cũng gây tác động tiêu cực. Rất nhiều bãi cỏ bị giẫm nát, rễ cây bị đè gãy chỉ vì ai đó muốn có tấm ảnh "đẹp hơn người trước". Trong các nhóm phượt có kinh nghiệm, nhiều người truyền nhau nguyên tắc “chụp không chạm” tức là không bước lên địa hình mỏng manh hoặc nguy hiểm chỉ để đổi lấy vài cú máy lạ. Ý thức ấy không chỉ giúp bảo vệ cảnh quan, mà còn giúp chính người chụp an toàn hơn.

Không thể không nhắc đến việc vẽ bậy, khắc tên lên đá, cây hay tường các điểm tham quan. Hành động tưởng chừng vô thưởng vô phạt này đã khiến nhiều di tích thiên nhiên xuống cấp trầm trọng. Ở một số nơi, người dân địa phương đã phải dùng sơn để che đi các dòng chữ “xí phần” đầy phản cảm. Tôn trọng không gian đến mức không để lại dấu vết chính là thước đo văn hóa của người đi phượt hiện đại.

Một mẹo ít ai nhắc đến nhưng rất hiệu quả là “gom rác hộ người khác”. Trên đường đi, nếu thấy rác ở những nơi hiểm trở, khó dọn như khe núi, ven suối, hãy nhặt và mang theo đến điểm tập kết gần nhất. Không phải để "làm anh hùng", mà để không ai sau mình phải thấy những hình ảnh xấu xí đó. Việc làm này không quá mất công nhưng sẽ tạo cảm hứng và ảnh hưởng tích cực tới những người đi sau.

Khi đến gần bản làng hoặc khu dân cư, hãy quan sát cách người bản địa sống cùng thiên nhiên. Rất nhiều phượt thủ kỳ cựu học được cách sinh hoạt “sạch” từ người dân vùng cao như sử dụng lá chuối thay hộp xốp, rửa rau bằng nước suối không cần chất tẩy, hoặc tận dụng tối đa thức ăn thừa để không bỏ phí. Hành trình khám phá sẽ thêm nhiều chiều sâu nếu xem người bản xứ là người thầy thay vì chỉ là người phục vụ dịch vụ.

Ngoài ra, đừng quên chia sẻ lại trải nghiệm bảo vệ môi trường của mình sau mỗi chuyến đi. Dù là một bài viết nhỏ, một story ngắn hay chỉ là vài dòng chia sẻ trên mạng xã hội, cũng đủ để lan tỏa lối sống xanh trong cộng đồng. Người đi sau có thể học từ hành động của người đi trước hơn bất cứ lời kêu gọi nào.

Đi phượt không chỉ để chinh phục độ cao hay băng qua những cung đường đầy gió. Đó còn là hành trình chạm tới giá trị bền vững, nơi mỗi dấu chân đều để lại điều tốt đẹp cho người kế tiếp. Không cần hô hào lớn tiếng, chỉ cần âm thầm thay đổi từng chi tiết nhỏ, mỗi chuyến đi sẽ không chỉ là trải nghiệm cá nhân, mà còn là sự đóng góp thiết thực cho một thế giới du lịch sạch, đẹp và nhân văn hơn.