Kinh nghiệm ăn uống tránh đau bụng vì món lạ vùng xa

Không gì đáng tiếc hơn khi cả hành trình mong chờ bỗng trở thành chuỗi ngày nằm bẹp trong khách sạn chỉ vì một cơn đau bụng. Điều tưởng chừng đơn giản như việc ăn một bát phở lề đường, uống một ly sinh tố vỉa hè, đôi khi lại là nguyên nhân khiến cơ thể rơi vào trạng thái báo động. Rất nhiều du khách, kể cả những người đã đi nhiều, vẫn chủ quan trong ăn uống khi đến vùng đất mới. Vì thế, việc chủ động trang bị kiến thức và kinh nghiệm phòng tránh đau bụng do thực phẩm là điều thiết yếu để giữ trọn vẹn niềm vui trong mỗi chuyến đi.

Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra các triệu chứng tiêu hóa khi du lịch chính là sự thay đổi nguồn nước. Không phải ai cũng biết rằng nước lọc đóng chai ở một số nơi có thể được chiết từ nước giếng khoan hoặc nguồn chưa được xử lý triệt để. Việc uống nước đá, đánh răng bằng nước máy hay ăn rau sống rửa không kỹ cũng đều có thể dẫn đến tình trạng rối loạn tiêu hóa. Trong nhiều trường hợp, chính ly trà đá miễn phí hay vài miếng rau sống ăn kèm lại là lý do âm thầm khiến du khách đau bụng suốt cả chuyến đi.

Một mẹo nhỏ nhưng hiệu quả được chia sẻ trong cộng đồng du lịch là hãy mua nước đóng chai từ các cửa hàng uy tín, ưu tiên chai nguyên nắp còn niêm phong. Khi ăn ở hàng quán, tốt nhất nên tránh gọi các món dùng đá xay, đặc biệt là sinh tố hoặc nước mía. Nhiệt độ lạnh từ đá có thể che giấu mùi vị lạ, khiến người uống khó phát hiện ra dấu hiệu bất thường. Trong những vùng nhiệt đới như Đông Nam Á hay Nam Á, tỷ lệ đá không đạt chuẩn vệ sinh rất cao, khiến nhiều người bị tiêu chảy dù đã cẩn thận chọn món.

Thói quen thử đồ ăn địa phương là điều không thể thiếu trong mỗi hành trình. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải biết chọn món phù hợp với cơ địa và tình trạng tiêu hóa tại thời điểm đó. Ví dụ, người đang mệt mỏi không nên ăn món quá cay, người mới đến vùng khí hậu nóng không nên thử các món lên men hoặc chế biến nhiều dầu mỡ. Nhiều người có xu hướng thử càng nhiều càng tốt trong ngày đầu tiên, điều này dễ gây sốc cho hệ tiêu hóa. Một kinh nghiệm từ những người đi nhiều là hãy “làm quen từ từ”. Ngày đầu tiên nên chọn món nhẹ, quen thuộc với dạ dày như cơm, súp, bánh hấp thay vì bún cá, nem chua hay gỏi hải sản.

Không ít người rơi vào cảnh đau bụng dữ dội sau khi ăn tại những hàng quán đông khách. Điều này phản trực giác nhưng có thật. Quán đông chưa chắc đã sạch. Một số nơi vì quá đông khách nên thao tác sơ chế, rửa tay, dọn dẹp đều bị bỏ qua hoặc làm vội vàng. Điều cần thiết là quan sát kỹ trước khi ngồi xuống. Nếu thấy sàn nhà dơ, ruồi bay, bàn chưa lau sạch hay thùng rác để lộ thức ăn thừa, đó là dấu hiệu nên tránh. Một mẹo ít ai chia sẻ là nên quan sát tần suất thay khăn lau, tay người chế biến có tiếp xúc tiền mặt hay không, vì đó là nguồn vi khuẩn cực kỳ cao.

Người hay bị đau bụng khi thay đổi thời tiết hoặc ăn uống lạ nên mang theo men tiêu hóa và than hoạt tính. Đây là hai thứ cơ bản và dễ sử dụng khi đi du lịch. Than hoạt tính giúp hút độc tố nhẹ trong ruột nếu lỡ ăn phải đồ ăn không đảm bảo. Men tiêu hóa giúp ổn định lại hệ men ruột khi bị mất cân bằng do thực phẩm mới. Ngoài ra, có thể chuẩn bị thêm một ít muối gói và đường glucose để pha nước uống nếu không may bị tiêu chảy kéo dài. Tránh lạm dụng thuốc cầm tiêu chảy nếu không có chỉ định cụ thể vì sẽ khiến độc tố giữ lại trong cơ thể.

Một số món ăn tưởng chừng an toàn lại là tác nhân gây hại nếu không biết nguồn gốc. Hải sản là ví dụ điển hình. Trong những khu vực giáp biển, cá tôm mực thường được bảo quản tạm bợ bằng đá lạnh, phơi gió hoặc nước muối. Nếu không tươi, chỉ cần chế biến sơ sài cũng gây đau bụng, buồn nôn. Trong cộng đồng phượt thủ lâu năm, nhiều người chọn ăn hải sản vào buổi sáng thay vì chiều tối, khi hàng còn mới, chưa qua nhiều giờ trưng bày. Đặc biệt tránh các món như gỏi cá, hàu sống, mắm tôm nếu chưa biết rõ độ sạch và nguồn cung cấp.

Một vấn đề nữa mà ít người để ý là dị ứng thực phẩm. Trong lúc hưng phấn khám phá ẩm thực vùng miền, nhiều người không kịp nhận ra một số nguyên liệu không hợp với cơ địa của mình. Đó có thể là đậu phộng trong nước chấm, tôm khô trong nhân bánh hay gia vị đặc trưng như lá mắc khén, hạt dổi. Những người có cơ địa nhạy cảm cần luôn hỏi rõ thành phần món ăn, dù chỉ là đĩa nộm nhỏ hay cốc nước ép. Luôn ghi nhớ rằng một chút bất cẩn có thể đánh đổi bằng cả hành trình.

Không phải ai cũng biết rằng yếu tố tâm lý cũng ảnh hưởng lớn đến hệ tiêu hóa. Căng thẳng, lo lắng khi di chuyển, thay đổi múi giờ hoặc thiếu ngủ cũng khiến bụng dễ phản ứng hơn với đồ ăn lạ. Do đó, nếu đang trong chuyến bay dài hoặc vừa xuống xe sau một chặng đường gập ghềnh, hãy nghỉ ngơi một lúc trước khi ăn. Tránh ăn ngay khi quá đói hoặc quá mệt vì lúc đó dịch tiêu hóa hoạt động không ổn định. Nên ăn chậm, nhai kỹ để dạ dày không bị “sốc” với thức ăn lạ, đặc biệt trong những bữa đầu tiên ở vùng đất mới.

Một mẹo khá hiệu quả nhưng ít người áp dụng là rửa tay trước và sau bữa ăn bằng xà phòng hoặc khăn ướt diệt khuẩn, không chỉ tại quán ăn mà cả khi ăn vặt ven đường. Tay là cầu nối vi khuẩn đến miệng nhanh nhất. Rất nhiều trường hợp bị đau bụng không phải do đồ ăn bẩn mà do tay bẩn khi cầm bánh, gắp trái cây hay cắn ống hút. Những du khách kỳ cựu thường thủ sẵn một lọ gel rửa tay khô và dùng mọi lúc cần thiết. Đây là thói quen nhỏ nhưng giúp giảm đáng kể nguy cơ nhiễm khuẩn đường ruột.

Kinh nghiệm của nhiều người từng đi đến các vùng nông thôn sâu hoặc quốc gia đang phát triển là nên mang theo một ít đồ ăn dự phòng. Những gói cháo ăn liền, bánh quy mặn, viên súp khô có thể cứu nguy trong những lúc không tin tưởng được đồ ăn địa phương. Đặc biệt khi đi cùng trẻ nhỏ hoặc người lớn tuổi, việc có một bữa ăn đơn giản, đảm bảo vệ sinh luôn là lựa chọn an toàn. Không cần quá kiêng khem nhưng sự chủ động trong những tình huống bất trắc sẽ giúp hành trình không bị gián đoạn.

Đừng quên rằng, mỗi người có một thể trạng riêng. Điều phù hợp với người khác chưa chắc hợp với bản thân. Đừng chạy theo trào lưu “check-in món lạ”, “ăn thử cho biết” nếu chưa thực sự sẵn sàng. Hãy lắng nghe cơ thể, chú ý đến những tín hiệu sớm và đừng ngần ngại dừng lại khi cảm thấy không ổn. Một chuyến đi đáng nhớ là chuyến đi mà sức khỏe được giữ vững, tâm trí nhẹ nhàng và kỷ niệm đẹp được lưu lại trọn vẹn.