Làng chài Cái Bèo vẻ đẹp bình bị giữa vịnh Lan Hạ

Làng chài Cái Bèo nằm nghiêng mình giữa lòng vịnh Lan Hạ như một áng mây không tên vẫn trôi suốt hàng nghìn năm mà không bị lãng quên. Nơi ấy, những mái nhà nổi bồng bềnh trên mặt nước, những con thuyền con lặng lẽ lướt qua chân đảo đá vôi cao sừng sững như thành quách cổ tích, tất cả đan dệt nên một khung cảnh vừa thâm trầm vừa nên thơ. Chỉ cần một ánh nhìn đầu tiên, đã có thể cảm nhận nơi này không giống bất kỳ nơi đâu từng đặt chân đến.

Giữa thế giới hiện đại hối hả, Cái Bèo vẫn giữ được nhịp sống chậm rãi của một làng chài cổ. Sáng sớm, tiếng mái chèo gõ nhịp vào làn nước tĩnh lặng, mùi nước mặn ngai ngái quyện trong hơi sương mỏng, tiếng người gọi nhau í ới giữa lồng bè đánh thức một ngày mới. Những đứa trẻ ngồi vắt vẻo trên cầu ván, tay thả dây câu xuống mặt nước xanh rêu, ánh nắng len lỏi qua kẽ mái gỗ, rọi lên gương mặt rám nắng của những ngư dân quen tay với lưới và cá. Một thế giới tự thân vận động, bình dị và bền bỉ như chính đại dương bao bọc lấy nó.

Ít ai biết, Cái Bèo không chỉ là làng chài, mà còn là một trong những cái nôi cổ nhất của nền văn hóa biển đảo Việt Nam. Những vỏ ốc, mảnh gốm và công cụ đá được khai quật tại đây đã kể lại một câu chuyện thầm lặng về sự hiện diện của con người từ hơn 7.000 năm trước. Từ thời đại đồ đá mới, cư dân nơi này đã biết đan lưới, đóng thuyền, săn bắt cá và sống chan hòa cùng biển cả. Tầng tầng lớp lớp trầm tích dưới đáy vịnh chính là trang sách thời gian, nơi lưu giữ những điều mà con chữ không thể diễn đạt hết.

Tương truyền, vùng nước này từng là chốn dừng chân của các đội quân thời Lý Trần khi đi tuần tra biển đảo. Có người kể rằng, chính tại đây, một vị tướng thủy quân đã cho lập trạm canh ven vịnh, chọn vùng nước lặng này làm nơi neo đậu trước khi tiến ra khơi. Những dấu tích ấy giờ đã hòa lẫn vào sương khói, chỉ còn lại những vách đá ngả màu thời gian, những mái nhà đơn sơ phơi lưới mỗi chiều, như một câu chuyện kể lặng thầm qua từng đợt thủy triều lên xuống.

Điều khiến Cái Bèo khác biệt không chỉ là chiều dài lịch sử, mà còn nằm ở cái cách nơi đây chạm vào mọi giác quan một cách dịu dàng. Không gian nơi này luôn mở rộng như một lòng bàn tay đón gió, từng con thuyền nhỏ như chiếc lá nổi trôi giữa dòng nước xanh thẳm, trên cao là mây trắng trôi bồng bềnh, bên dưới là san hô, cá mú, cá hồng bơi lượn. Những mái nhà gỗ giản đơn, những bè cá cột chặt vào nhau như nhịp tim của cộng đồng làng biển, dẫu xa nhau nhưng luôn đồng điệu.

Một điều đặc biệt nữa, Cái Bèo không có đường phố, không có xe cộ, chỉ có nước và thuyền. Muốn di chuyển từ nhà này sang nhà kia, phải chèo hoặc chống sào. Ngay cả việc đi học của trẻ em ở đây cũng là một cuộc hành trình trên sóng nước. Cũng vì thế mà từng câu chuyện, từng tiếng gọi đều vang vọng khắp vịnh, như tiếng vọng của biển gọi tên làng xưa.

Mỗi khi mặt trời buông xuống phía chân trời, vịnh Cái Bèo khoác lên mình một màu mật ong dịu nhẹ, ánh sáng phản chiếu qua từng mái nhà nổi, in bóng xuống mặt nước yên ả như một bức tranh sơn dầu khổng lồ. Cảnh vật lúc ấy đẹp đến nao lòng. Có người từng ví nơi đây như “Venice cổ của biển Đông”, nhưng thật ra, Cái Bèo không cần phải giống ai, nó đẹp theo cách rất Việt Nam.

Thời điểm lý tưởng để đến với Cái Bèo là những tháng nắng ráo từ đầu xuân đến cuối thu. Khi bầu trời trong xanh và mặt nước phản chiếu như gương, cũng là lúc vẻ đẹp của làng chài hiện lên trọn vẹn nhất. Những ngày biển lặng, sóng chỉ lăn tăn như chạm nhẹ vào vách đá, tiếng mái chèo đưa du khách trôi qua các hòn đảo đá vôi xanh rì rêu phủ, len lỏi giữa những lồng bè nuôi cá, tạo nên một hành trình không cần vội vã, nơi mọi cảm xúc đều có thể lắng lại.

Từ trung tâm thị trấn Cát Bà, chỉ cần vài phút đi xe là đến bến Bèo – điểm xuất phát cho chuyến hành trình đến làng chài. Thuyền gỗ, xuồng máy, hoặc thậm chí cả thuyền kayak đều có thể đưa khách xuôi dòng. Ngồi trên thuyền, gió biển mát rượi táp nhẹ lên má, tiếng sóng vỗ mạn tàu và mùi gỗ mặn mòi quen thuộc khiến tâm trí như được thanh lọc khỏi bụi bặm thành phố. Một vùng trời, vùng nước, vùng hồn đều mở ra trước mắt.

Nếu may mắn, có thể bắt gặp những ngư dân đang gỡ lưới, bắt cá mú hay cho cá ăn. Những người dân ở đây chất phác, đậm đà hồn biển. Câu chuyện họ kể không hoa mỹ, nhưng thấm đẫm đời sống mưu sinh và ký ức làng chài. Có người sinh ra trên nước, lớn lên giữa bè, chưa từng sống ngày nào trên đất liền. Cái Bèo, với họ, không chỉ là nơi ở mà còn là một phần máu thịt.

Ẩm thực nơi đây là món quà của biển. Cá lăng nướng, cá mú hấp, cua biển luộc, mực khô nướng thơm nức mũi, được chế biến đơn giản nhưng giữ nguyên vị ngọt đậm đà. Thứ nước mắm nhĩ nguyên chất sóng sánh như mật ong, chỉ cần chấm nhẹ thôi cũng làm dậy hương cả mâm cơm. Giữa không gian ấy, một bữa ăn trở thành một nghi thức kết nối với đại dương.

Có một điều ít ai biết, làng chài Cái Bèo từng là một trong những địa điểm khảo cổ biển sớm nhất của Việt Nam được người Pháp nghiên cứu từ năm 1938. Và cũng chính nơi đây, sau hơn nửa thế kỷ bị lãng quên, đã được công nhận là di tích quốc gia năm 2009, mở ra một chương mới cho hành trình gìn giữ ký ức biển đảo Việt.

Giữa muôn vàn điểm đến nổi tiếng khác, làng chài Cái Bèo không ồn ào để thu hút người ta đến. Nó lặng lẽ như một khúc nhạc trầm trong bản giao hưởng đất trời, chỉ những ai biết dừng lại, lắng nghe, mới cảm nhận được hết sự diệu kỳ. Mỗi mái nhà, mỗi vách núi, mỗi làn nước ở đây đều mang trong mình một mảnh hồn xưa, một lời thì thầm từ quá khứ xa xăm.

Không phải ngẫu nhiên mà có người từng nói, “Cái Bèo là nơi thời gian trôi theo sóng, không theo kim đồng hồ”. Có lẽ bởi thế, một lần đến, người ta sẽ không muốn rời. Hoặc nếu có rời, cũng sẽ mang theo một khoảng lặng trong tâm hồn, nơi lưu giữ hương vị mặn mòi, ánh hoàng hôn lặng lẽ, và tiếng gõ nhịp mái chèo vào mặt nước lúc sớm mai.