Sử dụng Drone (Flycam) khi du lịch đúng cách theo luật mới 2025

Drone không còn là món đồ chơi công nghệ xa xỉ mà đã trở thành bạn đồng hành quen thuộc của những ai yêu du lịch và đam mê ghi lại vẻ đẹp thiên nhiên từ góc nhìn độc đáo trên cao. Một cảnh rừng tràm xuyên nắng ban mai, một bãi biển mờ sương lúc bình minh hay mái nhà rêu phong giữa phố cổ, tất cả hiện lên kỳ ảo dưới ống kính bay lơ lửng giữa trời. Nhưng không phải cứ có drone là muốn bay đâu thì bay. Đặc biệt từ khi Việt Nam cập nhật quy định mới về sử dụng thiết bị bay không người lái, việc mang theo drone trong mỗi chuyến đi cần được chuẩn bị kỹ càng nếu không muốn vướng vào tình huống rắc rối hoặc bị xử phạt hành chính nặng tay.

Từ ngày 1 tháng 7 năm 2025, Luật Phòng không nhân dân chính thức có hiệu lực với nhiều điều khoản điều chỉnh trực tiếp tới hành vi sử dụng drone cho mọi mục đích. Theo quy định mới, mọi thiết bị bay không người lái dù nhỏ hay lớn đều phải đăng ký trước khi cất cánh, trừ các loại có trọng lượng dưới 250 gram được sử dụng ngoài vùng cấm hoặc vùng hạn chế. Điều này có nghĩa là chỉ cần bay trong khu vực đô thị, gần sân bay, di tích lịch sử, cơ sở quốc phòng hoặc nơi có đông người tụ tập là đã cần đến giấy phép rõ ràng.

Trong thực tế, nhiều người đi du lịch vẫn nhầm tưởng rằng các mẫu drone nhỏ gọn thì không cần đăng ký, hoặc nếu không mang thiết bị lớn thì sẽ được linh động hơn. Tuy nhiên, cơ quan chức năng hiện đang kiểm tra nghiêm ngặt hơn bao giờ hết. Không ít du khách từng bị giữ lại ở các khu vực như phố cổ Hội An, cầu Vàng Bà Nà, vịnh Hạ Long hay sân bay quốc tế vì bay drone không giấy phép hoặc vô tình ghi hình vào khu vực nhạy cảm.

Một điểm đáng chú ý trong luật mới là việc phân định rõ giữa khu vực cấm bay tuyệt đối và khu vực hạn chế bay có điều kiện. Các khu vực cấm bao gồm khu quân sự, sân bay, biên giới, cơ sở phòng thủ và an ninh. Bất kể bạn sử dụng drone vì mục đích nghệ thuật, nghiên cứu hay cá nhân thì vẫn không được phép bay. Trong khi đó, khu vực hạn chế bao gồm khu đô thị đông đúc, di tích lịch sử, trung tâm sự kiện, khu nghỉ dưỡng. Người dùng vẫn có thể được phép bay nếu chuẩn bị đầy đủ hồ sơ và nhận được sự đồng ý từ chính quyền địa phương hoặc đơn vị quản lý.

Bản đồ vùng cấm và vùng hạn chế sẽ được Bộ Quốc phòng cập nhật định kỳ hai năm một lần hoặc khi có thay đổi. Người dùng có thể tra cứu tại các cổng thông tin chính thức. Tuy nhiên, kinh nghiệm thực tế cho thấy không nên chỉ trông chờ vào bản đồ mà cần hỏi trực tiếp nhân viên bảo vệ địa phương, người dân hoặc hướng dẫn viên tại điểm đến. Họ là những người hiểu rõ tình hình thực tế và có thể giúp bạn tránh được các rủi ro không đáng có.

Về thủ tục đăng ký, nếu thiết bị nặng trên 250 gram hoặc bay trong vùng hạn chế, bạn cần chuẩn bị hồ sơ gồm ảnh chụp drone, thông số kỹ thuật, số serial, mục đích sử dụng, thời gian bay, tọa độ dự kiến, sơ đồ khu vực bay, thông tin người điều khiển, kèm giấy tờ tùy thân. Hồ sơ có thể nộp trực tiếp tại Bộ Quốc phòng hoặc qua cổng dịch vụ công. Thời gian xử lý từ ba đến bảy ngày tùy khu vực.

Mức xử phạt cũng đã được nâng lên đáng kể. Cá nhân bay không phép có thể bị phạt đến sáu mươi triệu đồng. Tổ chức vi phạm có thể bị phạt đến hai trăm triệu đồng nếu bay vào khu vực cấm, sử dụng sai mục đích hoặc gây ảnh hưởng đến an toàn quốc gia. Trong trường hợp nghiêm trọng, người điều khiển có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Đây không còn là tình huống hiếm gặp mà đã từng xảy ra ở nhiều nơi tại Việt Nam và quốc tế.

Ngoài khía cạnh pháp lý, việc sử dụng drone cần lưu ý nhiều yếu tố thực tế để đảm bảo an toàn và hiệu quả. Trong mọi chuyến đi, nên mang theo phụ kiện dự phòng như cánh quạt thay thế, tua vít nhỏ, túi chống cháy pin, bộ sạc nhanh và khăn lau ống kính. Nên mang drone và pin trong hành lý xách tay thay vì ký gửi. Một số hãng hàng không yêu cầu khai báo pin lithium và giới hạn số lượng rõ ràng. Hãy đọc kỹ hướng dẫn của hãng trước khi khởi hành.

Nếu bay tại nơi gió mạnh như đảo hoặc vùng núi, nên kiểm tra thời tiết qua các ứng dụng tin cậy. Chỉ cần một cơn gió bất ngờ có thể khiến drone trôi xa, va đập hoặc mất kiểm soát. Tốt nhất là bay vào sáng sớm khi ánh sáng đẹp và gió còn nhẹ. Một mẹo hay là nên bật chế độ quay về điểm khởi hành và giới hạn độ cao tối đa phù hợp với từng khu vực.

Nên thường xuyên cập nhật firmware của drone để đảm bảo nhận diện vùng cấm bay mới nhất. Hầu hết các dòng drone hiện nay có tính năng tự động giới hạn khu vực bay. Tuy nhiên, nếu phần mềm không được cập nhật kịp thời, người dùng có thể gặp sự cố nghiêm trọng mà không hề hay biết. Ngoài ra, nên ghi nhớ hoặc lưu trữ bản đồ vùng cấm offline trong trường hợp không có internet tại điểm đến.

Đừng bay theo cảm hứng nhất thời. Nhiều người nghĩ rằng chỉ cần bay nhanh vài phút là xong, nhưng thực tế việc bị phát hiện không khó nếu khu vực đó có camera an ninh hoặc đơn vị giám sát. Bay không phép có thể làm gián đoạn hoạt động của khu du lịch, ảnh hưởng đến du khách xung quanh hoặc gây sự cố mất kiểm soát khiến thiết bị bị hư hỏng, thất lạc.

Một lời khuyên thực tế là nếu mục đích chỉ để ghi lại kỷ niệm cá nhân, nên chọn thiết bị nhỏ gọn, bay ở khu vực yên tĩnh, không nằm gần vùng cấm và có sự đồng thuận từ người dân địa phương. Nếu sử dụng để quay vlog, sản xuất nội dung chuyên nghiệp hoặc phục vụ mục đích thương mại, nhất định phải chuẩn bị đầy đủ giấy phép và kế hoạch chi tiết trước khi bắt đầu.

Việc sử dụng drone khi du lịch sẽ thật sự là trải nghiệm đỉnh cao nếu được thực hiện đúng cách và có trách nhiệm. Một bức ảnh từ trên cao có thể kể lại hành trình một cách trọn vẹn và ấn tượng nhất. Nhưng điều đó chỉ trọn vẹn nếu bạn hiểu luật, tuân thủ nguyên tắc và chuẩn bị chu đáo từ bước đầu tiên. Công nghệ không có lỗi, chỉ người dùng mới quyết định drone là cánh chim tự do hay là nguồn rắc rối trên hành trình khám phá của mình.