Hoàng thành Thăng Long – Chạm vào hồn thiêng ngàn năm

Có những khoảnh khắc, giữa dòng đời tấp nập và ồn ào, ta chợt mong được chạm tay vào những gì xưa cũ, không phải để trốn chạy hiện tại, mà để lắng nghe tiếng thì thầm của thời gian. Hoàng thành Thăng Long là một nơi như thế. Không cần lời giới thiệu cầu kỳ, không cần tấm biển hào nhoáng, đứng đó khiêm nhường mà đầy uy nghi giữa lòng Hà Nội hiện đại, như một người kể chuyện già nua mà ánh mắt vẫn ánh lên từng hồi ức sống động. Có lẽ bởi vì nơi này không chỉ là một quần thể di tích, mà còn là một tâm hồn. Một linh hồn cổ xưa của đất Thăng Long ngàn năm văn hiến.

Bước chân qua con đường Hoàng Diệu rợp bóng cây, ta dễ dàng bỏ lỡ cổng vào Hoàng thành nếu không chú ý bởi nơi đây không cố gắng thu hút ai, mà chỉ đợi những người thực sự muốn tìm về. Nhưng chỉ cần bước qua cánh cổng ấy, là như vừa lật mở một chương sách cũ, nơi những dòng chữ đã phai màu vẫn còn nguyên hơi ấm của bàn tay viết nên chúng. Trên nền gạch rêu xanh và vết thời gian in hằn lên từng phiến đá, người ta như nghe được tiếng bước chân của hàng nghìn năm lịch sử, từ Đại La của Cao Biền, Lý Công Uẩn dời đô, Trần Hưng Đạo ra trận, đến triều Lê vàng son và cả bóng dáng gầy gò của những người lính kháng chiến trong thời đại mới.

Cảm xúc đầu tiên khi đứng trước Đoan Môn không phải là choáng ngợp, mà là một thứ trầm mặc rất lạ. Như thể không gian này hiểu rằng mình không cần phải phô bày gì cả, bởi những gì còn lưu lại đã đủ lay động lòng người. Cột cờ Hà Nội sừng sững, cũ kỹ, có lẽ đã chứng kiến nhiều hơn cả những gì sách sử có thể ghi. Từng ngọn cỏ dại ven tường thành, từng vệt loang màu nắng trên lớp đá vàng úa, tất cả đều như mang một câu chuyện chưa kể. Và người nghe, nếu biết lắng lòng, sẽ thấy trong đó không chỉ là lịch sử, mà là hơi thở của một nền văn minh từng bừng nở giữa lòng đất Việt.

Tôi đi dọc theo lối lát gạch cổ, những viên gạch vẫn còn đó dấu vết mòn vẹt theo thời gian như một minh chứng âm thầm cho bao dấu chân đã từng qua. Có thể là bước chân gấp gáp của một binh sĩ ra trận, hay chậm rãi của một vị quan đang dâng sớ, cũng có thể là đôi chân bé nhỏ của một cung nữ lén lút mang thư tình giấu vào tay áo. Có lẽ đó cũng là nơi mà một nhà vua trẻ đã từng đứng ngắm hoàng hôn, hay một vị hoàng hậu lặng lẽ đợi tin chiến trận. Tất cả, dù là quyền lực hay khổ đau, dù là huy hoàng hay bi kịch, đều đã in dấu nơi đây, hòa tan trong không khí, trong ánh sáng, trong từng đường nét kiến trúc còn sót lại.

Và rồi tôi đến với Điện Kính Thiên, phần trung tâm của Hoàng thành xưa, nơi từng là trái tim quyền lực của một đất nước. Dù chỉ còn lại nền móng và những bậc tam cấp đá xanh, nơi đây vẫn toát lên một vẻ trang nghiêm đến kỳ lạ. Tôi đứng ở đó khá lâu, tưởng tượng ra hình ảnh một triều đình xưa kia với lễ nghi, phẩm phục, tiếng nhạc lễ vang vọng. Nhưng chính trong sự đổ nát này, tôi lại cảm nhận được rõ ràng nhất sự trường tồn, như thể chính những gì còn lại mới là bằng chứng chân thực nhất cho một thời đã qua. Không có sự dối lừa nào trong những vết nứt, chỉ có ký ức và lòng trung thành.

Có một khoảnh khắc tôi không thể nào quên khi đặt chân xuống hầm D67. Căn hầm nhỏ, kiên cố, nằm sâu dưới lòng đất, từng là trung tâm chỉ huy tối mật của Bộ Chính trị trong những năm tháng kháng chiến chống Mỹ. Khác hoàn toàn với phần còn lại của Hoàng thành mang dáng dấp phong kiến, nơi đây là một lát cắt hiện đại giữa lòng di tích cổ, và chính điều đó khiến nó trở nên ám ảnh. Bàn họp, bản đồ, máy điện thoại, những vật dụng cũ kỹ tưởng chừng vô tri nhưng lại chất chứa tinh thần bất khuất. Tôi chạm tay lên tường hầm, lạnh buốt, mà như cảm nhận được sức nóng của một thời đầy biến động. Không cần lời thuyết minh, không cần tưởng tượng nhiều, chỉ cần đứng đó, ta cũng có thể cảm nhận được nhịp tim của đất nước khi bước qua bóng tối bằng ý chí sắt đá.

Trở lại phía trên mặt đất, tôi đi chậm hơn. Không phải vì mỏi chân, mà vì không muốn bỏ lỡ bất kỳ điều gì. Tôi để ý đến những gốc cây cổ thụ thân to đến mức hai người ôm không xuể, tán lá xòe ra như ô che nắng cho cả một vùng. Có những gốc rễ trồi lên mặt đất, ngoằn ngoèo như những dòng ký ức muốn trồi lên kể chuyện. Có lúc, gió nhẹ thổi qua, mang theo hương thơm cỏ cây dịu dàng khiến tôi nghĩ về những buổi chiều tà xa xưa, khi các vị vua ngồi viết chiếu chỉ dưới ánh nến, khi gió cuốn theo tiếng sáo trong trẻo từ khuê phòng vọng ra tận sân rồng.

Thật khó để nói nơi này đẹp như thế nào, bởi vẻ đẹp của Hoàng thành Thăng Long không dễ thấy bằng mắt, mà phải cảm bằng tim. Nó không hào nhoáng như những điểm du lịch nổi tiếng, không có hàng quán tấp nập, không có những trò chơi giải trí hay dịch vụ tiện nghi. Nhưng bù lại, nó có một sự tĩnh tại kỳ lạ, một không gian mà bạn có thể lắng nghe được chính mình, và cả lịch sử. Một nơi mà người trẻ có thể tìm thấy cảm hứng từ những gì tưởng như đã ngủ yên, còn người già có thể mỉm cười vì thấy ký ức vẫn còn đâu đó quanh đây.

Tôi đã gặp nhiều người tại Hoàng thành, có nhóm bạn trẻ cầm máy ảnh săn nắng rọi tường rêu, có cặp đôi ngồi yên bên nhau không nói gì, chỉ lặng lẽ ngắm nhìn khung cảnh. Có những em bé lần đầu đến Hà Nội, ngạc nhiên hỏi bố mẹ về “Vua chúa ngày xưa là ai”, và có cả những cụ già tóc bạc đến đây mỗi sáng, đi bộ và dừng lại thật lâu bên những phiến đá. Mỗi người đến với Hoàng thành mang theo một câu chuyện riêng, nhưng tất cả đều rời đi với một điều chung, sự lặng im trong tim như vừa được đánh thức bởi một thanh âm rất xa xưa.

Nếu phải chọn một thời điểm để ghé thăm nơi này, tôi sẽ không ngần ngại chọn mùa thu. Bởi khi ấy, Hà Nội dịu dàng nhất. Ánh nắng không gắt, trời trong và cao, lá vàng rơi đầy trên sân gạch. Nhưng cả mùa xuân đâm chồi hay mùa đông se lạnh, thậm chí cả cái nóng oi ả của hè, Hoàng thành vẫn giữ được vẻ bình yên rất riêng. Chỉ cần bạn đủ tĩnh tâm, dù đến vào bất cứ ngày nào, bạn cũng sẽ tìm thấy một điều gì đó cho riêng mình.

Trước khi rời khỏi, tôi quay lại nhìn cổng thành thêm lần nữa. Ánh chiều đã ngả vàng, bóng thành dài ra trên nền sân. Có một điều gì đó trong tôi chậm lại, như thể không nỡ chia xa. Tôi tự hỏi, phải chăng trong cuộc sống hiện đại quá vội vã này, ai cũng cần một nơi như Hoàng thành Thăng Long để nhớ, để lắng nghe, để được là chính mình? Và nếu bạn cũng đang kiếm tìm một điểm dừng, nơi mà tâm hồn có thể được chữa lành trong im lặng và chiều sâu, thì hãy thử đến đây, không cần chuẩn bị gì nhiều, chỉ cần mang theo một trái tim mở rộng. Bởi có thể, bạn sẽ không chỉ thấy được lịch sử, mà còn thấy được chính mình trong đó.